Ścięgno Achillesa jest nazywane inaczej ścięgnem piętowym lub ścięgnem mięśnia trójgłowego łydki, a potocznie najsilniejszym ścięgnem w naszym ciele. W grupie ryzyka wystąpienia urazu tego ścięgna znajdują się sportowcy oraz mężczyźni po 40. roku życia, którzy gwałtownie zwiększyli swoją aktywność.
Naderwanie a zerwanie
Powody przerwania ciągłości ścięgna mogą być różne. Przykurcz mięśni łydki, nieodpowiednia rozgrzewka, deformacja kości piętowej, ale również wysokie sklepienie stopy oraz ustawienie jej w nawróceniu podczas wypadku. Fizjoterapeuta może zbadać, czy nastąpiło zerwanie ścięgna, wykonując USG lub test Thompsona. Typowe objawy naderwania:
- intensywny, ostry ból,
- słyszalny trzask w momencie zerwania,
- duży obrzęk,
- niemożność chodzenia lub stania na palcach.
Przerwanie ciągłości ścięgna występuje zazwyczaj ze stanem zapalnym ścięgna. Objawy, które towarzyszą tej dolegliwości, to:
- bóle w okolicy pięty/ścięgna lub mięśnia łydki,
- słyszalne trzeszczenie w ścięgnie,
- wytworzenie się guzków na przebiegu ścięgna oraz obrzęk i zaczerwienie nad ścięgnem.
W przypadku naderwania bądź samego stanu zapalnego ścięgna nie ma konieczności wykonania operacji, wystarczy leczenie zachowawcze. Na czym ono polega? W początkowej fazie ostrej należy zastosować zasadę PRICE (lód, który redukuję obrzęk, odpoczynek od aktywności sportowej oraz zabezpieczenie ścięgna w odciążeniu). Należy unikać zbyt dużego rozciągania.
Postępowanie fizjoterapeutyczne po zerwaniu ścięgna i zastosowaniu leczenia operacyjnego
Przy całkowitym zerwaniu ścięgna Achillesa należy wykonać operację w celu przywrócenia jego prawidłowej ciągłości.
Cele fizjoterapii po operacyjnym leczeniu ścięgna Achillesa:
- likwidacja następstw wczesnego okresu pooperacyjnego,
- zapobieganie tworzenia się zrostów,
- przywrócenie zakresu ruchu w stawie,
- ćwiczenia wzmacniające stabilizację mięśniową całej kończyny.
Postępowanie fizjoterapeutyczne zaczyna się zaraz po operacji, ale konkretniejsze ćwiczenia dopiero do 6 tygodni po zabiegu, kiedy ścięgno osiągnie pełny zrost.
Pierwsza w ramach pooperacyjnej rehabilitacji stosowana jest krioterapia w postaci żelu chłodzącego, laseroterapia oraz ćwiczenia:
- izometryczne kończyny operowanej,
- czynne stopy nieoperowanej – pacjent wykonuje nią ruchy prostowania oraz ruchy okrężne,
- nauka chodu z dwiema kulami w unieruchomieniu i odciążeniu kończyny operowanej (stopa powinna znajdować się w tzw. końskim ustawieniu).
Po upływie minimum 7 tygodni od zabiegu i po wcześniejszej konsultacji z lekarzem można zaprzestać stosowania unieruchomienia. W kolejnych tygodniach rehabilitacji lekarz może zaproponować zastosowanie specjalnej wkładki do buta pod piętę. Ćwiczenia stosowane w tym okresie skupiają się na stopniowym zwiększaniu zakresu ruchu pronacji i supinacji stopy. Stosowane są również techniki stymulujące czucie głębokie oraz te, które pozwalają na przywrócenie stopy do neutralnego położenia.
Do 12 tygodni od operacji funkcja stawu powinna wrócić do normy, a powrót do treningu sportowego bezpiecznie może odbyć się do 24 tygodni po zabiegu.
Jak obniżyć prawdopodobieństwo wystąpienia urazu ścięgna?
Ryzyko uszkodzeń możemy zmniejszyć, stosując pewne rozwiązania, takie jak: odpowiednio dobrana wkładka w bucie, która zapewni prawidłowe podparcie dla sklepienia stopy; stosowanie różnorodnych ćwiczeń, które nie będą powodowały ciągłego napięcia ścięgna.
